Hạt điều rang muối bằng than củi là món ăn rất ngon, đây là đặc sản trứ danh của đất Bình Phước. Trong một chuyến rong ruổi, cơ duyên đã cho tôi hồi ức trở về những ngày còn thơ bé, từ đó tôi được dấn thân để ươm mầm nên An Cashew. Một ước mơ bé nhỏ: muốn nhiều người dân xứ mình được ăn thứ hạt nhiều chất dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe mà giá cả lại phải chăng.
Nhớ cây điều hồi đó trái sum suê
Hồi đó, sau nhà có cây điều rất to. Nhớ là xứ mình hay gọi tên cây đào! Ở cái xứ đất cát, trên ánh nắng chói chang, dưới là nóng rang rát chân, thì trong phạm vi cái bóng mát rượi của cây điều sum suê chính là ốc đảo xanh – thiên đường mỗi trưa hè.
Hồi đó, cứ sau mỗi buổi học về, vừa kịp quăng cặp vở là anh em tôi leo thót lên cây điều. Chọn những nhánh to và có thế nghiêng nghiêng như chiếc ghế để nằm trên đó chơi đùa, cũng có khi ê a học bài. Cứ vào mỗi dịp cuối năm, mùa điều ra trái là bọn tôi tranh nhau, hễ trái nào bắt đầu lớn chút là xí phần của mình. Canh chừng và chờ đến khi thấy đủ chín là xử ngay. Trái điều chín màu đỏ trông rất bắt mắt. Ở những nhà khác có giống điều trái chín vàng, người ta nói nó ngọt hơn nhưng với anh em chúng tôi thì điều nhà mình mới là nhất quả đất.
Thật ra trái điều tươi không phải là đặc sản nổi tiếng kiểu thời trân như xoài, ổi, táo, mận. Vì trái điều dù là chín mọng và có mùi thơm thoang thoảng, cũng không thể lấn lướt hết được vị chua chua, chát chát đặc trưng. Ở nhiều nơi người ta còn không thèm nữa ăn cơ; nhưng ở cái xứ nghèo đất cát nắng cháy này làm gì có nhiều những thức khác để lựa chọn. Với lại, trong con mắt tuổi thơ của bọn tôi hồi đó, mỗi ngày thức dậy là cơm độn với khoai lang, khoai mì triền miên thì mấy trái điều là thứ quý lắm rồi. Hốt nắm muối hột, hái trái ớt xanh, bỏ chung vào chén rồi giã dập dập. Không chỉ trái đào, mà bất cứ thứ trái cây nào chấm vào đều ngon cả.
Nhưng hạt điều mới là thứ có giá trị nhất
Có vùng người ta gọi cây đào là cây điều, cũng có vùng gọi với tên đào lộn hột (hoặc điều lộn hột). Trong sách có giải thích trái chín như thường thấy chỉ là cái…cuống phình ra to. Còn thật ra hạt điều mới chính là trái, có hình dáng trông như cái thận người, ngoài có vỏ dày, sau lớp vỏ lụa là nhân điều. Đây mới là phần giá trị nhất, được quan tâm và mang về giá trị kinh tế của một cây điều. Thời nay, cùng với nhu cầu đa dạng của thị trường, cùng với việc áp dụng máy móc vào khâu chế biến, có nhiều thành phẩm được tạo ra từ nhân hạt điều. Có thể kể tên các sản phẩm đang có bán trên thị trường như: hạt điều rang muối nguyên vỏ lụa, hạt điều rang tỏi ớt, hạt điều rang phô mai…
Hạt điều đổi cà rem
Hồi đó, bọn tôi chỉ biết có hai món nghề này, nó theo mãi trong ký ức đến tận giờ.
Mỗi lần hái trái chín là lặt hạt rồi đem phơi khô, dấu vào trong một cái lon hay một góc nào đó để dành, sợ đứa khác hay mấy đứa bạn qua chơi chôm mất. Thực tế là các phi vụ “xỉa: của nhau vẫn hay xảy ra, dù chủ ý cẩn thận. Khoảng khoảng được nắm tay thì đem đổi cà rem, đổi kẹo kéo ăn chơi. Không nhớ rõ, hình như 5 hạt đổi được một cây cà rem gì đó. Tôi còn nhớ nhiều lần mấy anh em gom hùn nhau mới đủ cơ số cho cả nhà cùng có ăn.
Hạt điều nướng than củi
Nhưng mà phải kể đến món khoái nhất phải là hạt điều nướng đem nướng than củi. Cứ mỗi lần nấu nồi cơm, canh khi vừa cạn, dập lửa ngọn là lén lén ném mấy hạt vô. Sau tiếng xèo xèo với cái mùi khét lẹt đặc trưng là một món ngon ơi là ngon, không thể tả!!! Tuy nhiên, hồi đó má hay nhắc nhở và không cho tự nướng. Lý do là vì khi bị đốt nóng hạt điều thường xì ra khói nhựa đen sì rất cay mắt, nguy hiểm, chưa kể hấp tấp để mau ăn còn có cả vụ phỏng tay, phỏng miệng.
Cơ duyên cùng hạt điều rang muối Bình Phước
Bẵng đi hàng chục năm, một ngày đẹp trời lên Bình Phước thăm con Út. Lang thang vô đúng cả một vương quốc cây điều, tán rất rộng luôn che bóng rợp mát. Những nhà xưởng chế biến hạt điều với mùi rang nghe thơm thơm, hơi hăng hắc, thế là một trời ký ức ngày xưa lại ùa về…
Nhấp ly trà nóng, trong tiếng lách tách vui tai khi bóc phần vỏ lụa bao ngoài hạt điều rang muối rồi nhâm nhi. Mùi vị bùi bùi, thơm thơm, béo béo làm ngất ngây, hết vốc này rồi lại vốc khác, bất chợt nảy sinh những suy nghĩ lướt qua. Hơn chục năm nay, nước mình liên tục trở thành số một về xuất khẩu hạt điều của thế giới. Trong khi diện tích trồng lại đứng thứ hai với độ phân bố rộng rãi từ Đông Nam Bộ, đến Tây Nguyên, rồi Miền Trung. Thế mà món hạt điều rang muối vẫn còn ít xuất hiện trong mỗi nhà. Nhiều tài liệu điều khẳng định hạt điều có rất nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, sao dân mình còn ít ăn món này đến thế? Có lẽ vì phần lớn sản xuất ra rồi đem đi xuất khẩu thu ngoại tệ nên thị phần trong nước còn chưa chú trọng chăng?
Từ những mông lung đó, thế là mình quyết định thử dấn thân vô ngành điều. Lê la khắp Phú Riềng, Bù Gia Mập, đặc biệt thủ phủ hạt điều Phước Long. Ở đây có rất nhiều xưởng, nhiều doanh nghiệp rang hạt điều. Tôi đã dùng thử nhiều thành phẩm như hạt điều rang tỏi ớt, hạt điều yummy, hạt điều phô mai…Nhưng cá nhân tôi thấy hạt điều rang muối bằng than củi mới là đặc sản chính gốc, món ngon nhất của Bình Phước. Ăn hạt điều mà được trọn vẹn đầy đủ hương vị gốc của nó mới là ngon!
An Cashew – Hạt Điều Rang Muối chuẩn truyền thống
Rồi những đêm thủ thỉ, vợ chồng tôi vừa lọ mọ đặt tên, vừa mò mẫm vẽ vời, cuối cùng cũng cho ra đời cái tên Đặc sản Bình Phước – Hạt Điều Rang Muối với thương hiệu là An Cashew.
An là tên chàng trai đầu lòng. Tôi đặt tên này xem như một kỷ niệm, vừa cũng thầm ủ ấp tâm tư với con mình đừng bao giờ quên nguồn gốc cùng những khoảnh trời tuổi thơ.
Chưa biết mai sau sẽ như thế nào, nhưng mình cố gắng nhất có thể để thực hiện mong muốn giúp cho thật nhiều người dân nước mình được thưởng thức món ăn – sản vật trời ban cho miền nhiệt đới này thường xuyên hơn. Cũng như hạt điều rang muối được phổ biến, thông dụng trong bếp, trên bàn của mỗi nhà, nhất là dịp Tết nguyên đán, cũng giống như là hạt dưa vậy.
